Tôn Vận Tuyền (孫運璿, Sun Yun-Suan, 10/11/1913 - 15/2 /2006) , một nhà kinh tế, một chính trị gia Đài Loan. Ông là Bộ trưởng Bộ Kinh tế từ năm 1969 đến 1978, sau đó được bầu làm Thủ tướng Đài Loan (Premier of the Republic of China ) từ năm 1978 đến 1984. Ngày 24 tháng hai năm 1984 ông bị đột quỵ do xuất huyết não và sau khi phục hồi chỉ có thể ngồi trên xe lăn. Tháng 2 năm 2006 , ông qua đời tại Đài Bắc, hưởng thọ 92 tuổi . Ngoài các trước tác về Kinh tế, Chính trị, tôi quan tâm đến một bức thư ông để lại cho các con của ông. 

 Một bức thư giản dị nhưng thật chân tình và sâu sắc. Tôi (GS Nguyễn lân Dũng - NV ) xin phép được giới thiệu lại cùng các bạn bức thư này:

KIẾP SAU( NẾU CÓ) DÙ THƯƠNG HAY KHÔNG THƯƠNG, CŨNG KHÔNG CÒN DỊP GẶP LẠI NHAU ĐÂU ".... 

Tôn Vận Tuyền đã để lại những lời căn dặn như sau: 

Các con thân mến,

Viết những điều căn dặn này, cha dựa trên 3 nguyên tắc như sau:

Đời sống là vô thường, không ai biết trước mình sống được bao lâu, có những việc cần , nếu được nói ra sớm để hiểu thì hay hơn.

Cha là Cha của các con, nếu không nói ra thì chắc không ai nói rõ với các con những việc này đâu!
Những điều căn dặn để ghi nhớ này là kết quả của bao kinh nghiệm xương máu, thất bại đắng cay trong cuộc đời của chính bản thân mà Cha ghi nhận được, Nó sẽ giúp các con tránh những nhầm lẫn hoang phí trên con đường trưởng thành của các con.

Dưới đây là những điều nên ghi nhớ trong cuộc đời :

1./- Nếu có người đối xử với con không tốt, đừng thèm để tâm cho mất thời giờ. Trong cuộc đời nầy, không ai có bổn phận phải đôi xử tốt với con cả, ngoại trừ cha và mẹ của các conNếu có người đối xử tốt với con, ngoài việc các con phải biết ơn, trân quý, các con cũng nên thận trọng một chút, vì người đời thường làm việc gì cũng có mục đích của nó, chớ có vội vàng cho là bạn tốt của mình ngay.

2./- Không có người nào mà không thể thay thế  hay tồn tại mãi với mình được cả; không có vật gì mà nhất thiết phải sở hữu ,bám chặt lấy nó. Nếu hiểu rõ được nguyên lý nầy, thì sau nầy trong cuộc đời, lỡ người bạn đời không còn muốn cùng đi trọn cuộc đời, hay vì lý do gì con bị mất đi những gì trân quý nhất trong đời con, thì cũng nên hiểu: đó cũng không phải là chuyện trời sập.

3./- Đời người ngắn ngủi, nếu hôm nay ta để lãng phi thời gian, mai đây hiểu được thì thấy rằng quãng đời đó đã vĩnh viễn mất rồi!. Cho nên, nếu ta càng trân biết quý sinh mạng của mình càng sớm, thì ta được tận hưởng cuộc đời mình càng nhiều hơnTrông mong được sống trường thọ, chi bằng mình cứ tận hưởng cuộc đời mình ngay từ bây giờ.

4./-Trên đời nầy chẳng hề có chuyện yêu thương bất diệt. Aí tình chẳng qua là một cảm xúc nhất thời, cảm giác nầy tuyệt đối sẽ theo thời gian, hoàn cảnh mà biến thiên, thay đổi. Nếu người yêu bất diệt rời bỏ con rồi, hãy chịu khó nhẫn nại một chút, để thời gian dần dần trôi qua, để tâm tư mình từ từ lắng đọng, cái đau khổ cũng sẽ từ từ nhạt nhòa đi. Không nên cứ ôm ấp cái ảo ảnh yêu thương mãi, cũng không nên quá bi luy vì thất tình.

5./-Tuy có nhiều người trên thế giới này thành công, nổi tiếng mà chẳng có học hành nhiều, chẳng có bằng cấp cao, nhưng điều đó cũng không có nghĩa là không cần học hành nhiều sẽ thành công. Kiến thức đạt được do việc học hành, giáo dục là vũ khi trong tay của mình. Ta có thể lập nên sự nghiệp với bàn tay trắng, nhưng không thể trong tay không có tấc sắt. Nên nhớ kỹ điều nầy !

6./- Cha không yêu cầu các con phải phụng dưỡng cha trong nửa quãng đời còn lại của cha sau nầy. Ngược lại, cha cũng không thể bao bọc nữa quãng đời sau này của các conLúc các con đã trưởng thành, độc lập, đó cũng là lúc cha đã làm tròn thiên chức của mình. Sau nầy các con có đi xe Bus công cộng hay đi Auto nhà, các con ăn soup vi cá hay ăn mi gói, đều là trách nhiệm của các con.

7./- Các con có thể yêu cầu mình phải giữ chữ TÍN, nhưng không thể bắt người khác phải giữ chữ TÍN với mìnhCác con có thể yêu cầu mình phải đối xử TỐT với người khác, nhưng không thể kỳ vọng người khác phải đối xử TỐT với mình. Mình đối xử người ta thế nào, không có nghiã là nguời ta sẽ đối xử lại mình như thế , nếu không hiểu rõ được điều nầy, sẽ tự chuốc lấy buồn phiền cho mình.

8./- Trong mười mấy, hai mươi năm nay, có người tuần nào cũng mua vé số, nhưng vẫn nghèo trắng tay, điều nầy chứng minh: muốn phát đạt, phải siêng năng làm ăn mới khá được. Trên thế gian nầy không có cái gì là miễn phí cả.

9./- Sum họp gia đình, thân thích đều là duyên phận, bất luận trong kiếp nầy chúng ta sống chung với nhau được bao lâu ,như thế nào, nên trân trọng và hãy qúy khoảng thời gian chúng ta được chung sống với nhau, kiếp sau (nếu có), dù ta có thuơng hay không thương, cũng không có dịp gặp lại nhau đâu.

V CHNG KHC KHU.
                       Nguyn Th Thanh Dương.

Bao gi đi ch ch Bông cũng đến khu  trái cây trước đ hi vng chn la được nhng th tươi ngon ko người khác chn mt khi nhân viên trong ch chưa kp bày hàng khác ra. Đi ch “bon chen”.là thế.
Ngay c khi ch Bông chun b đu xe vào bãi parking lúc nãy cũng là chuyn được thua, ch đang nhm cái ch d vào nht nhưng chm chp chưa kp lái vào thì ai đó đã xt mt cái chiếm ch đy, chng l ch xung xe và nói “ông ơi, ch này tôi đã chn ri” và cãi nhau vi ông ta.
Ch Bông đang la nhng trái chui màu vàng tươi da mn màng cho đúng ý thì gp mt ông người Vit Nam ln tui cũng va đến và đng x r trước quy chui, ch Bông nghĩ chc bác gái đang bn mua rau mua cá nên chia vic cho ông chng mua chui chăng?
Ch đến gn ông và ân cn hi:

- Bác ơi đ tôi la chui giúp. Bác cn mua my pound?
- Ch ly cho tôi 3 qa.
- Sao mua ít thế? Bác gái dn mua my pound?
Nghe nhc đến “bác gái” ông gìa khong hơn 70 tui được dp khai ra làm như đã quen ch Bông t đi nào ri:
-         Tôi và bà  riêng, ăn riêng. Bà v  vi v chng đa con gái ch thnh thong tt v nhà, còn tôi  nhà mt mình, ăn 3 qa chui đ ri ch .
Ch Bông tò mò khai thác:
-         Chc bác gái v  ph giúp cho con cho cháu ch n lòng nào đ bác trai lui cui mt mình?
-         Bà y đi tht đy vì tôi vi bà khc khu, h tôi nói điu gì là bà y cãi, ngược li bà  nói câu gì tôi cũng cm thy nga tai lm nhn không ni. Thế là hai v chng cãi nhau c ngày ln đêm.
-         Sao li cãi nhau c ban đêm h bác?.

. Ông gìa tâm s:
-         Hai v chng  nhà din housing, thuê căn chung cư 1 phòng ng, cái giường ng ca con gái mua cho rng mênh mông, bà ng hay đp lung tung tôi đã nhn, đêm lc đc ngi dy đi tiu my ln tôi cũng nhn, nhưng bà y li không chu nhn tôi, c phàn nàn là tôi ng ngáy m ĩ như người ta cưa g. Tôi li nhn ln na, phi kê cái giường nh ngoài phòng khách đ ng thế mà vn không yên, bà vn kêu ca tiếng ngáy ca tôi…vang vng vào bên trong làm bà mt ng kinh niên. Thành ra đêm nào đi ng cũng cãi nhau và c hai cùng mt ng
-         Nhưng ngày xưa bác ng có ngáy to thế không? Ăn  vi nhau bao nhiêu năm bác gái không quen thuc vi tiếng ngáy ca chng sao?
-         Ngày xưa cái hi mi cưới nhau đy, bà y thường nũng nu rng tiếng ngáy ca anh ru em vào gic ng thn tiên. Nhưng bây gi  bà bo tui gìa khó ng và không th chu được tiếng ngáy ca tôi. Tôi lin bo vy bà đi đâu thì đi cho bà ng ngon và cho tôi khut mt, bà lin cun gói đến nhà con gái.

Ch Bông an i:
-          Tui gìa ai cũng đi tính đi nết bác , đng nên trách bác gái.…
Ông đưa tay lên vut my si tóc may mn còn loe ngoe trên cái đu hói mênh mông:
-         Mi ln tôi đi ra tim ct mái tóc này phi cãi nhau xong mt trn mi đi được vì bà mng tôi đu có 3 cng tóc ct làm gì cho phí tin, đ bà y ct cho. Mà bà  ct thì tôi không va ý tí nào, bt tôi nghiêng đu bên này, ngoo đu bên kia ri cúi lên cúi xung mi c c.
Ch Bông git mình nghĩ ti v chng ch. Hai v chng cũng khc khu, đng ti chuyn gì cũng bt đng, cũng tranh cãi. Không biết mai kia v chng ch gìa như bác này có đi tính đi nết và tình trng khc khu có trm trng thêm không?
-         Thế bác t đi ch t nu cơm h bác?
-         Bà y hay con gái mang đ ăn sang cho tôi, thnh thong tôi cn th gì thì đi mua thêm như ngày hôm nay cn 3 qa chui, nhà tôi cách ch này ch mt block đường tôi  đi b cho khe người
-         Đng nào cũng công đi b, công vào ch và công đi tính tin sao bác không mua hn my pao chui
-         y, bà  nhà cũng nói y như ch nói và mng tôi là lm cm.. Thôi, chào ch tôi v trước nhé.
Ông xách cái bch có 3 qa chui đi ra phía quy tình tin và chc phi xếp hàng rng rn khá lâu vì hôm nay cui tun ch đông người..


                       ******************

Ch Bông đi ch v đến nhà, xách các túi hàng vào trong bếp nơi gn cái t lnh. Anh Bông đang nm gác chân trên ghế sofa xem ti vi..Ch đi ra đi vào my lượt mà anh chng nói gì, ch phi lên tiếng:
-         Anh có ra xách giùm my món hàng ch không nào?
-         Không ! Ging anh Bông rõ ràng và dt khoát.
Ch Bông khó chu:
- V đi ch v bn túi bi còn ch

(CHÍNH NGHĨA)